ناشتایی در در زمینه‌های پزشکی و آزمایش‌های بالینی به معنای عدم مصرف غذا یا مایعات پیش از انجام آزمایش‌های خاصی اشاره دارد. این عمدتاً برای آزمایش‌هایی استفاده می‌شود که نیاز به اندازه‌گیری اجزای خون (مثل قند خون، چربی‌های خونی، یا دیگر ترکیبات) دارند و ناشتا بودن فرد برای نتایج دقیق و قابل اعتماد ضروری است.
تعریف ناشتایی در آزمایش‌ها ممکن است به موارد زیر اشاره داشته باشد:
ناشتایی کلی: در این حالت، فرد قبل از انجام آزمایش، از ساعتی خاص (معمولاً 8 تا 12 ساعت) نباید غذا یا نوشیدنی مصرف کند. این نوع ناشتایی معمولاً برای اندازه‌گیری قند خون (گلوکوز) و چربی‌های خونی (تری‌گلیسرید و کلسترول) مورد نیاز است.
ناشتایی محدود: در بعضی از آزمایش‌ها، ممکن است به فرد اجازه داده شود که یک مقدار محدود از غذا یا نوشیدنی مصرف کند. این می‌تواند برای آزمایش‌های خاصی مانند تست تحمل گلوکز در دیابت استفاده شود.
ناشتایی قبل از آزمایش‌های خاص از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا مصرف غذا و نوشیدنی می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر نتایج آزمایش‌ها داشته باشد. برای آگاهی دقیق از نحوه ناشتایی مورد نیاز برای یک آزمایش خاص، به دقت دستورالعمل‌های پزشک یا آزمایشگاه را دنبال کنید.
نکات مهم:
نباید ۱۲ ساعت پیش از نمونه گیری مواد غذایی و مایعات (به جز آب) خورده یا آشامیده شود.
نباید ۱۲ ساعت پیش ازنمونه گیری آدامس جویده شود یا از قرص های نعناع و طعم دهنده های مشابه استفاده کرد.
شام قبل از ناشتایی باید سبک باشد.
بیمار باید داروهایی را که پزشک تجویزکرده بر طبق دستورات مصرف نماید ( البته آزمایشگاه را از نظر مصرف داروها مطلع سازید) ولی ازمصرف داروهای شیرین مثل شربت سینه خودداری شود.
برای پیشگیری ازتاثیرات گرسنگی بر نتیجه آزمایش ، نباید ناشتایی بیش از ۱۶ ساعت ادامه یابد.
درمدت ناشتایی می توان دندان ها رامسواک زد.
موارد ذیل درمدت ناشتایی منع شده اند زیرا می توانند از طریق تحریک دستگاه گوارش یا برخی هورمون ها باعث تداخل درآزمایشات شوند:
نوشیدن آبمیوه ، چای و قهوه XXX
جویدن آدامس XXX
انجام حرکات بدنی و ورزشی XXX
استعمال دخانیات XXX
تاکید می گردد برای آگاهی دقیق از نحوه ناشتایی مورد نیاز برای یک آزمایش خاص، به دقت دستورات پزشک خود را دنبال کنید.